Zespół Sudecka

Co to jest zespół Sudecka ?

Zespół Sudecka jest chorobą, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej i mięśniowej wskutek powstania reakcji zapalnej. Patologiczne zmiany lokalizowane są w obrębie kończyn – górnej (najczęściej w obrębie nadgarstka) oraz dolnej. Choroba Sudecka częściej diagnozowania jest u płci żeńskiej w wieku 30-50 lat.

Przyczyny zespołu Sudecka

Etiologia choroby Sudecka nie jest do końca znana. Dopuszczalna jest teoria iż za wystąpienie schorzenia odpowiedzialna jest nieprawidłowa aktywność nerwów współczulnych , które unerwiają uszkodzoną część ciała. Ok. 90% przypadków, u których wystąpiła patologia jest powikłaniem związanym z urazami takimi jak :

• oparzenia/ odmrożenia
• złamania kości
• stłuczenia tkanek miękkich
• uszkodzenia nerwów
• urazy stawowe

Oprócz urazów istnieją pewne czynniki, które mogą predysponować do wystąpienia choroby.  Należą do nich :

• palenie papierosów
• zaburzenia hormonalne
• udar mózgu
• zawał serca
• choroba niedokrwienna serca
• nieprawidłowo, zbyt ciasno założony opatrunek gipsowy, który powoduje unieruchomienie w nieprawidłowej pozycji oraz niedokrwienie kończyny
• uszkodzenia rdzenia kręgowego
• choroby skóry o charakterze zapalnym
• stosowanie leków przeciwgruźliczych, barbituranów, cyklosporyny A
• zespół cieśni nadgarstka

Zespół Sudecka – objawy

W przebiegu klinicznym choroby można wyróżnić 3 fazy, które charakteryzują się odmiennymi objawami w poszczególnych okresach.

Okres pierwszy – OSTRY

Okres ten rozwija się kilka dni po urazie i może trwać do 3 msc.

Do głównych objawów w tym okresie choroby zalicza się :

• bardzo silne, samoistne dolegliwości bólowe
• przeczulice
• pobudzony wzrost włosów i paznokci
• obrzęk
• sinienie skóry ( kolor ciemnoczerwony/fioletowy)
• wzmożoną potliwość
• podwyższoną ciepłotę

Dolegliwości prowadzą do ograniczania ruchomości stawowej oraz stopniowych zaników mięśniowych. W obrazie radiologicznym po kilku tygodniach widoczny jest plamkowy zanik kości.

Okres drugi – DYSTROFII

Okres ten rozpoczyna się od 3 miesiąca po doznanym urazie.

Objawy, które towarzyszą temu okresowi choroby to :

• stałe dolegliwości bólowe
• wilgotna, chłodna i cienka skóra
• zmniejszenie owłosienia ( wypadnie włosów w obrębie części ciała objętej chorobą)
• postępujący zanik mięśniowy
• ograniczenie ruchomości stawowej, przykurcze, sztywność
• w badaniu RTG zanik kości beleczkowej, ścieńczenie warstwy korowej kości

OKRES TRZECI – ATROFII

Okres trzeci trwa od 3 do 12 miesięcy.

Objawy charakterystyczne dla tego okresu to :

• gładka, błyszcząca, zasiniona skóra
• trwałe przykurcze stawowe
• trwałe zaniki kostne i mięśniowe

W tym okresie występujące  zmiany są już najczęściej nieodwracalne.

Jak zdiagnozować zespół Sudecka?

Na rozpoznanie zespołu Sudecka składają się badania fizykalne oraz dodatkowe badania obrazowe. Szczególną uwagę należy zwrócić jeśli pomimo leczenia urazu dolegliwości bólowe nie zmniejszają się  tylko stale postępują. Kolejnym sygnałem są główne objawy ze strony układu autonomicznego – przeczulica, zasinienie, podwyższona ciepłota, patologiczna reakcja na zimno. Badania dodatkowe obejmują RTG oraz badanie scyntygraficzne.

Leczenie zespołu Sudecka

Celem leczenia zespołu sudecka jest ustąpienie objawów lub zatrzymanie progresu choroby na poziomie I lub II okresu.

W leczeniu choroby stosuje niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe oraz blokady obwodowe. W początkowej fazie choroby wskazane jest także unieruchomienie kończyny, które zapewnia warunki do gojenia się tkanki kostnej.

Rehabilitacja/ fizjoterapia zespołu Sudecka

Bardzo ważnym elementem postępowania leczniczego jest fizjoterapia która skupia się na dziale kinezyterapii oraz fizykoterapii. Zabiegi z zakresu fizykoterapii stosowane w leczeniu zespołu Sudecka to :

• krioterapia
• laseroterapia
• jonoforeza lignokainowo-wapniowa
• magnetoterapia
• stymulacja TENS

Postępowanie fizykoterapeutyczne wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe. Dodatkowo przyspiesza proces krążenia krwi, dotlenia i odżywia tkanki, przyspiesza procesy regeneracyjne. Celem zabiegów jest wywołanie zmian naczynioruchowych oraz zwiększenie wchłaniania wapnia.

Zespół Sudecka – ćwiczenia

Nie należy zapominać o rehabilitacji ruchowej, która uzależniona jest stopniem nasilenia choroby.

OKRES I

W tym okresie stosuje się ćwiczenia czynne wolne i czynne z dawkowanym oporem do granicy bólu. Należy pamiętać także o zmiennym ułożeniu kończyny. W wysokim ułożeniu należy wykonywać czynne ruchy palcami aby przeciwdziałać zastojowi żylnemu.

OKRES II

W tym okresie stosowana jest terapia zajęciowa w celu poprawy zdolności chwytnej ręki , ćwiczenia kontrlateralne i ipsilateralne, ćwiczenia czynne w odciążeniu oraz ćwiczenia czynne wolne chorego odcinka.

OKRES III

Ćwiczenia w tym okresie obejmują zwiększenie zakresu ruchomości, ćwiczenia czynne oraz ćwiczenia czynne z oporem.

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy wykonuje się zabieg sympatektomii polegający na zniszczeniu nerwu w układzie współczulnym co zwiększa przepływ krwi i redukuje dolegliwości bólowe.