Sztywność karku

Sztywność karku zazwyczaj oznacza ból i trudności w poruszaniu szyją, zwłaszcza kiedy próbujemy odwrócić głowę w bok. Ograniczeniu ruchomości może towarzyszyć ból głowy, ból szyi i  barku oraz ból w ramieniu. Może powodować konieczność obracania się całym ciałem kiedy próbujemy spojrzeć w bok lub do tyłu.

Przyczyny i objawy

1. Wzmożone napięcie tkanek miękkich i skurcz mięśni.

Najczęstszą przyczyną sztywności karku jest wzmożone napięcie tkanek miękkich oraz skurcz mięśni, a w szczególności dźwigacza łopatki.
Położony z tyłu i z boku karku mięsień dźwigacz łopatki łączy kręgosłup szyjny z barkiem w funkcjonalną całość. Mięsień ten jest kontrolowany przez III i IV korzeń nerwowy.

Dźwigacz łopatki może napinać się nadmiernie na skutek często powtarzanej codziennej aktywności, takich jak:

• Spanie z głową ułożoną w nieodpowiedniej pozycji.
  • Urazy sportowe, szczególnie takie jak upadek lub uderzenie, gdy  głowa poleci na bok.
  • Każda czynność, która polega na wielokrotnym  obracaniu  głową zwykle w jedną stronę.
  • Zła postawa ciała, np.  garbienie się  podczas oglądania czegoś na ekranie monitora lub patrzenia w dół na telefon komórkowy przez dłuższy okres czasu.
  • Nadmierny stres, który może powodować nadmierne napięcie mięśni.
  • Utrzymywanie w nienaturalnej pozycji głowy przez dłuższy czas, tak jak podczas trzymania telefonu pomiędzy uchem i barkiem.

2. Choroby kręgosłupa szyjnego.

Wiele schorzeń kręgosłupa szyjnego generuje sztywność karku, która może być reakcją na podstawowe zaburzenie w kręgosłupie szyjnym.
Oto schorzenia, które mogą objawiać się sztywnością karku :

• przepuklina jądra miażdżystego w odcinku szyjnym kręgosłupa.
• choroba degeneracyjna dysku.
• zapalenie stawów międzykręgowych- czasem przebiegająca ze stenozą kanału kręgowego lub zmianami zwyrodnieniowymi.

3. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Sztywność karku w połączeniu z wysoką gorączką, bólem głowy, nudnościami lub wymiotami, sennością i innymi objawami, może wskazywać na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jest to infekcja bakteryjna, która powoduje złamanie bariery ochronnej opon mózgu i rdzenia kręgowego. W takim przypadku należy szukać pomocy medycznej by wykluczyć taką możliwość.

Charakterystyka sztywności karku

Objawy sztywności karku zazwyczaj trwają kilka dni do dwóch tygodni. Natężenie dolegliwości może być różne od niewielkiego bólu i małego ograniczenia ruchomości do bardzo silnego bólu całkowicie ograniczającego ruchomość. Nawet w przypadku łagodnych objawów wskazane jest leczenie fizjoterapeutyczne w celu rozluźnienia mięśni, poznania ćwiczeń rozciągających i wzmacniających oraz w celu poprawy postawy ciała i ergonomii pracy. Jest to ważne by zapobiec lub zminimalizować nawroty dolegliwości.

W większości przypadków sztywność karku jest spowodowana nagłym wzrostem napięcia mięśni i powinna być poddana pracy terapeuty manualnego przez kilka dni, aż do całkowitego ustąpienia objawów. Wskazane jest , aby skonsultować się z lekarzem , jeśli objawy nie zmniejszają się lub nie ustępują w ciągu tygodnia oraz gdy występują wraz z innymi niepokojącymi objawami.

Pierwsza pomoc w sztywności karku wywołanej nadmiernym napięciem mięsni i tkanek miękkich może obejmować jeden lub kombinację następujących czynników:

Odpoczynek przez jeden lub dwa dni pozwoli mięśniom łatwiej wytracić nadmierne napięcie. Jednakże zbyt długi odpoczynek może je  osłabić i nie będą w stanie zapewnić szyi i głowie odpowiedniej stabilności.

• Delikatne rozciąganie.

Możemy delikatnie rozciągać mięsnie karku o ile jest to dobrze tolerowane przez pacjenta. Może ono złagodzić sztywność karku i pomaga przywracać naturalny zakres ruchów. Zawsze powinno odbywać się w gabinecie fizjoterapeuty i pod jego kontrolą.

• Masaż.

• Okłady ciepłe lub zimne.

Zimne okłady z lodu lub tzw. cold pack pomagają złagodzić sztywność karku poprzez zmniejszenie lokalnego stanu zapalnego. Zadziałanie zaś ciepłem w okolicy karku pobudza przepływ krwi, co sprzyja procesom regeneracji oraz pomaga rozluźnić mięśnie. Zastosowanie zimna lub ciepła zależne jest od preferencji pacjenta.

Najczęściej zastosowanie w tym przypadku mają NLPZ – niesterydowe leki przeciwzapalne dostępne na receptę. Działają poprzez zmniejszenie stanu zapalnego. Niejednokrotnie stanowią pierwszą linię leczenia.

• Ćwiczenia czynne.

Oprócz rozciągania ćwiczenia czynne często pomagają w łagodzeniu dolegliwości. Powtarzane wielokrotnie w ciągu dnia małymi partiami wspomagają obieg tlenu w tkankach co wspomaga procesy regeneracji. Pozwalają też na utrzymanie i poprawę zakresu ruchów.

• Terapia manualna.

Wskazane jest aby pacjent udał się do fizjoterapeuty w celu określenia przyczyny swoich dolegliwości. Terapeuta manualny dysponuje wieloma metodami i technikami rozluźniania tkanek, rozciągania mięśni i ćwiczeniami w sposób zdecydowany zmniejszającymi ból i przywracającymi fizjologiczny zakres ruchu.

Jeżeli zaś sztywność karku po tygodniu lub dwóch nie zmniejsza sie i nie ustępuje lub gdy stan pacjenta ulega pogorszeniu albo towarzyszą mu inne niepokojące objawy należy koniecznie zasięgnąć porady lekarza. Natychmiastowa pomoc lekarska jest zalecana, gdy sztywność karku wystąpiła po urazie lub gdy towarzyszy jej wysoka gorączka.