Leczenie rwy kulszowej

Czym jest rwa kulszowa?

Rwa kulszowa (choroba kulszowa, zapalenie nerwu kulszowego ) często określana jest jako ból promieniujący od odcinka lędźwiowo- krzyżowego odcinka kręgosłupa, biegnący przez pośladek , tylną powierzchnię uda, podudzie i stopę. Przyczyną bólu jest ucisk na nerw kulszowy.

Nerw kulszowy jest najdłuższym i najgrubszym nerwem w ludzkim ciele. Tworzą go korzenie nerwowe wychodzące z kręgosłupa w odcinku lędźwiowym – L4,L5 oraz w odcinku krzyżowym – S1-S3. Łączą się one w jeden nerw i dalej biegną z miednicy przez otwór kulszowy  wzdłuż tylnej części uda. W następstwie rozdzielają się na nerw strzałkowy wspólny oraz nerw piszczelowy.

Rodzaje rwy kulszowej

• Faza ostra

Cechą charakterystyczną w tej fazie jest wystąpienie nagłego bólu.  Może być ona konsekwencją gwałtownego ruchu.  Ataki bólu są bardzo silne, każda zmiana pozycji powoduje nasilenie dolegliwości, często prowadzą do unieruchomienia pacjenta.

• Faza przewlekła

Rozpoczyna się po fazie ostrej, po ustąpieniu silnych ataków bólu. Faza ta wymaga intensywnej rehabilitacji. Nieleczona faza może powodować ograniczenia ruchowe, przykurcze mięśniowe oraz zaburzenia postawy.

Przyczyny rwy kulszowej

Rwę kulszową może powodować :

• ucisk na korzenie nerwowe w kanale nerwowym przez fragment krążka międzykręgowego (dyskopatia)
• zwężenie kanału kręgowego spowodowane zwyrodnieniem bądź kręgozmykiem
• zespół mięśnia gruszkowatego
• ucisk korzeni przez guzy nowotworowe bądź zmiany ropne w kanale kręgowym
• wady postawy (skolioza, pogłębiona lordoza lędźwiowa)

Rwa kulszowa objawy

Do głównych objawów rwy kulszowej należą:

• ból dolnego odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa – objaw początkowy
• silny, rwący, przeszywający ból  promieniujący od okolicy lędźwi bądź pośladków do uda, łydki bądź stopy. Ból utożsamiany jest z uczuciem drętwienia, mrowienia, drażnienia prądem elektrycznym.
• zmniejszenie siły mięśniowej kończyny dolnej
• nasilenie dolegliwości bólowych podczas czynności zwiększających ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego (kichanie, kaszel, parcie)
• skurcz mięśni tułowia podczas bólu ( wykrzywienie tułowia)

Objawy alarmowe rwy kulszowej

Jeśli poniższe objawy występują u danej osoby, powinna się ona niezwłocznie skontaktować z lekarzem :

– zaburzenia czucia

– niekontrolowane oddawanie moczu/stolca

– osłabienie bądź paraliż kończyny dolnej – opadanie stopy/ niemożność stanięcia na palcach

Ile trwa rwa kulszowa?

Faza ostra choroby trwa od kilku do kilkunastu dni. Długość ataku jest jednak  kwestią indywidualną w zależności od przyczyn powodujących dysfunkcję –  stopień nasilenia zmian w kręgosłupie.

Diagnostyka rwy kulszowej

Na pełną diagnostykę rwy kulszowej składa się :

• Wywiad z pacjentem
• Testy oceniające ruchomość kręgosłupa – Test Otta, Test Schobera,
• Ocena symetryczności, długości kończyn
• Ocena przykurczy mięśniowych
• Badanie manualne stawów krzyżowo- biodrowych
• Objaw Laseque`a
• Rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego
• Tomografia komputerowa
• Zdjęcie RTG kręgosłupa L-S

Bardzo czułym sygnałem jest objaw Laseque’a.  Pacjent znajduje się w pozycji leżenia tyłem. Terapeuta zgina kończynę dolną w stawie biodrowym.  Jeśli podczas ruchu pojawią się dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym bądź kończynie dolnej może to świadczyć o obecności rwy kulszowej.

Leczenie zachowawcze rwy kulszowej/ Rehabilitacja rwy kulszowej

Po dokonaniu diagnozy rwy kulszowej lekarz ustala przebieg leczenia oraz kieruje pacjenta na rehabilitację :

• Rwa kulszowa kinezyterapia

Fizjoterapeuta dobiera ćwiczenia rehabilitacyjne na rwę kulszowa indywidualnie do stanu pacjenta oraz  wspomaga je i kontroluje do momentu, w którym osoba będzie w stanie kontynuować ćwiczenia w domu. Z pewnością należy pamiętać o ćwiczeniach rozciągających grupę mięśni kulszowo- goleniowych oraz mięśni kręgosłupa (kocie grzbiety, kołyska). Należy także wzmocnić mm brzucha oraz grzbietu w bezpiecznych pozycjach – leżenie tyłem, klęk podparty.  Ważne są także ćwiczenia, kształtowanie nawyku prawidłowej postawy.  Ćwiczenia w basenie, ciepłej wodzie mogą zrelaksować napięte mięśnie oraz zmniejszyć nasilenie bólu.  Ćwiczenia mają za zadanie poprawę ruchomości kręgosłupa, dążenie do równowagi mięśniowej, poprawę elastyczności przykurczonych struktur, reedukację wzorców ruchowych oraz wzmocnienie głębokich mięśni stabilizujących. Przykładem ćwiczeń na rwę kulszową są  ćwiczenia wyprostne McKenziego.

• Terapia manualna

Zadaniem terapii manualnej jest leczenie powikłań rwy kulszowej – przykurczów mięśniowo- stawowych. Terapia polega na masażu, mobilizacji oraz manipulacji przykurczonych struktur.

• Rwa kulszowa fizykoterapia

Doskonałymi zabiegami uzupełniającymi ćwiczenia są działania z zakresu fizykoterapii.  W leczeniu rwy kulszowej ostrej możemy zastosować :  naświetlanie lampą Sollux oraz galwanizację poprzeczną. W stanie przewlekłym poleca się galwanizację, prądy Traberta, prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, prądy Tens, ultradźwięki, laser biostymulacyjny, okłady i zawijania borowinowe oraz kąpiele siarczkowe.

• Rwa kulszowa masaż klasyczny

Masaż w rwie kulszowej pełni bardzo ważną rolę – rozluźnia mięśnie, których skurcz i napięcie mogą potęgować ból i utrudniać terapię. Dodatkowo prowadzi on do wytworzenia endorfin (hormony szczęścia), które mają działanie przeciwbólowe. Masaż jest jednym ze składników kompletnego planu leczenia.

• Rwa kulszowa leki

Farmakologiczne leczenie rwy kulszowej polega na zastosowaniu leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych (ibuprofen, paracetamol, diklofenak, naproksen,meloksykam.) Lekarz może przepisać także leki zawierające baklofen, tyzanidynę lub tolperizon, które zmniejszają napięcie mięśni.  W leczeniu rwy stosowane są także witaminy z gruby B1, B6, B12, które poprawiają funkcjonowanie układu nerwowego.  Skuteczne w leczeniu bólu kręgosłupa  są zastrzyki , niestety stosowane jedynie w stanie ostrym choroby – zewnątrzoponowe zastrzyki sterydowe.  Lekarz dobiera leki w zależności od stopnia nasilenia bólu. W razie problemów ze snem może zalecić także preparaty o działaniu uspokajającym, nasennym.

• Kinesiotaping

Kinesiotaping to specjalne taśmy, które przykleja się na skórę pacjenta.  W zależności od zastosowanej techniki ich działanie można wykorzystać jako pomoc w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała bądź zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Leczenie operacyjne rwy kulszowej

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy bądź pojawiają się wcześniej naświetlone „objawy alarmowe” należy wdrożyć leczenie operacyjne.  Wybór metody leczenia  uzależniony jest od czynnika, który przyczynia się do powstania rwy kulszowej.  Zabieg chirurgiczny może polegać na :

• Stabilizacji kręgosłupa – wszczepienie implantów, odpowiadających za zespolenie sąsiednich kręgów ( choroba zwyrodnieniowa, kręgozmyk, zmiany nowotworowe, stany pourazowe)
• Elektroterapii śróddyskowej – wprowadzenie elektrody do wnętrza krążka międzykręgowego
• Discektomii lędźwiowej – usunięcie części krążka międzykręgowego uciskającego na korzeń nerwowy (duże wypukliny, przepukliny)

Profilaktyka rwy kulszowej

• Utrzymywanie prawidłowej postawy ciała
• Równomiernie obciążanie kończyn dolnych
• Poprawne podnoszenie ciężarów – za pomocą przysiadu
• Prowadzenie aktywnego trybu życia
• Kontrola masy ciała
• Unikanie gwałtownych , skrętnych ruchów tułowia
• Unikanie nadmiernego obciążania kręgosłupa