Artroskopia stawu biodrowego jako metoda leczenia konfliktu udowo-panewkowego

Konflikt udowo-panewkowy (FAI – femoroacetabular impingement) to patologia budowy kostnej w obrębie miednicy. Najprościej FAI można opisać jako nieprawidłowy kontakt panewki stawu biodrowego z górną częścią kości udowej. Etiologia powstawania konfliktu udowo-panewkowego nie jest znana, jednak większość badaczy upatruje przyczyny w nieprawidłowym rozwoju kości we wczesnym dzieciństwie. Wyróżnia się trzy podstawowe typy konfliktu – CAM (konflikt krzywkowy), PINCER (konflikt kleszczowy) oraz postać mieszaną.

W konflikcie typu CAM głowa kości udowej nie zachowuje owalnego, prawidłowego anatomicznie kształtu, co prowadzi do zaburzenia toru ruchu głowy kości udowej w panewce oraz w konsekwencji do niszczenia chrząstki stawowej oraz odrywania się obrąbka panewki.

Konflikt typu PINCER cechuje się nieprawidłową nadbudową kości na powierzchni panewki stawu biodrowego, co sprawia, że podczas ruchu obrąbek ulega powtarzanym zgnieceniom, w konsekwencji ulegając degeneracji.

Postać mieszana FAI jest połączeniem typu CAM i PINCER, a objawy kliniczne zależą w dużej mierze od tego, który z typów jest dominujący.

Do najczęstszych objawów konfliktu zaliczyć możemy ból w okolicy pachwiny lub na górno–bocznej powierzchni uda (w okolicy krętarza większego) oraz ograniczenie ruchomości w stawie – głównie zgięcia i rotacji wewnętrznej. Początkowo ból ma charakter przemijający i pojawia się głównie po wysiłku fizycznym (CAM) lub na samym jego początku (PINCER), jednak z czasem może przybrać formę ciągłą. Podstawowym postępowaniem diagnostycznym jest wywiad, badanie kliniczne, RTG, TK oraz MRI.

Wszystkie nieleczone formy konfliktu udowo-panewkowego prowadzą do niszczenia obrąbka panewkowego, szybszej degeneracji chrząstki stawowej, a w konsekwencji do powstania zmian zwyrodnieniowych w okolicy stawu biodrowego.

Początkowy etap leczenia powinien obejmować ograniczenie aktywności fizycznej (jeśli powoduje ona ból), stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, elementy fizykoterapii oraz terapię manualną i kinezyterapię. Zabiegi fizykoterapeutyczne mają na celu przede wszystkim zniesienie stanu zapalnego i dolegliwości bólowych, terapia manualna – zmniejszenie napięcia tkanek okołostawowych oraz zmniejszenie nacisku na obrąbek stawowy, natomiast kinezyterapia dodatkowo może pozytywnie wpłynąć na poprawę stabilizacji mięśniowej stawu oraz zwiększenie zakresu ruchomości w stawie. Warto zastosować również stretching, gdyż wydłużenie patologicznie skróconych włókien mięśniowych często poprawia funkcjonowanie pacjenta.

Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi efektów należy rozważyć zabieg operacyjny. Najczęściej wykonuje się w tym wypadku artroskopię stawu biodrowego, podczas której operator przeprowadza plastykę szyjki kości udowej i/lub stropu panewki stawu biodrowego w zależności od lokalizacji problemu. Większość zabiegów poszerzona jest dodatkowo o usunięcie fragmentu lub plastykę obrąbka stawowego.

Należy pamiętać, że każda ingerencja chirurgiczna wymaga fizjoterapii jako kontynuacji leczenia. Jeżeli to możliwe, rehabilitację należy zacząć jeszcze przed zabiegiem traktując ją jako przygotowanie pacjenta do operacji. Dokładny przebieg usprawniania powinien być zindywidualizowany i dostosowany do przeprowadzonego zabiegu, oczekiwań i możliwości pacjenta.